Rhaglenni Dwys i Gadw Teuluoedd Gyda’i Gilydd (IFPP)
Statws Testun Cyflawn
Rhaglenni Dwys i Gadw Teuluoedd Gyda’i Gilydd (IFPP) ar gyfer teuluoedd mewn argyfwng, lle mae risg ar fin digwydd o blant yn gorfod mynd i leoliadau i ffwrdd o’u cartref neu o gael eu rhoi mewn gofal
Canlyniad yr arfarniad
Mae’r dystiolaeth yn cefnogi mabwysiadu rhaglenni dwys i gadw teuluoedd mewn argyfwng gyda’i gilydd.
Mae’r defnydd o raglenni dwys i gadw teuluoedd gyda’i gilydd yn lleihau’r risg o blant yn cael eu lleoli y tu allan i’r cartref. Mae safbwyntiau rhieni a phlant yn cefnogi’r farn bod rhaglenni dwys i gadw teuluoedd gyda’i gilydd yn fuddiol ac yn gallu mynd i’r afael ag argyfyngau a allai beri risg y bydd angen i blentyn fynd i ofal. Er bod y dystiolaeth yn gadael rhywfaint o ansicrwydd ynghylch effaith hyn ar les emosiynol ac ymddygiadol plant, mae’n ymddangos nad oes unrhyw dystiolaeth o niwed.
Mae’r dadansoddiad economaidd yn gysylltiedig ag ansicrwydd ond mae’n nodi’r potensial ar gyfer arbedion cost o hyd at £12,171 y plentyn drwy ddefnyddio rhaglenni dwys i gadw teuluoedd gyda’i gilydd oherwydd bod lleoliadau y tu allan i’r cartref yn cael eu hosgoi.
Pam y cafodd y pwnc hwn ei arfarnu?
Mae gan blant a phobl ifanc yng Nghymru hawl gyfreithiol i fod yn ddiogel, i chwarae, i gael addysg ac i fod yn iach ac yn hapus. I’r rhan fwyaf o blant, mae’r amgylchedd teuluol yn fan lle gallant ffynnu. Fodd bynnag, mae rhai plant mewn perygl o ddioddef niwed o fewn eu teuluoedd oherwydd camdriniaeth. Pan fo pryderon am les plentyn, efallai y bydd angen i’r gwasanaethau plant ymyrryd, ac er mai eu nod fydd cadw plant yn amgylchedd y teulu, efallai y bydd angen eu tynnu o’r amgylchedd hwn ar gyfer eu diogelwch. Gall ymyriadau wedi’u targedu helpu i ddatrys argyfyngau a chaniatáu i blant aros yn amgylchedd eu teulu yn hytrach na mynd i ofal.
Ymyriadau dwys, tymor byr a ddefnyddir mewn cyfnod o argyfwng pan fo risg bod plentyn ar fin mynd i ofal yw rhaglenni dwys i gadw teuluoedd gyda’i gilydd (IFPP). Eu nod yw datrys argyfyngau drwy ddarparu cymorth uniongyrchol i deuluoedd drwy wella sgiliau a gwydnwch a chymorth anuniongyrchol drwy gysylltu teuluoedd â gwasanaethau ychwanegol.
Cynigiwyd y pwnc hwn gan Jonathan Scourfield, Athro Gwaith Cymdeithasol ym Mhrifysgol Caerdydd; hefyd wedi’i leoli yng Nghanolfan Ymchwil a Datblygu Gofal Cymdeithasol Plant.
Crynodeb mewn iaith glir
Mae cam-drin plant yn cael effaith negyddol iawn ar les plant. Gall gael effeithiau hirdymor ar ddatblygiad cymdeithasol, emosiynol a meddyliol y plentyn. Os yw’r gwasanaethau cymdeithasol yn credu bod plentyn mewn perygl o ddioddef niwed sylweddol, efallai y bydd angen iddynt roi’r plentyn mewn gofal. Fodd bynnag, lle mae’n ddiogel gwneud hynny, gall y gwasanaethau cymdeithasol gefnogi’r plentyn i aros yn ei gartref. Gellir darparu cymorth penodol i’r teulu i wella eu sefyllfa a chadw’r teulu gyda’i gilydd.
Mae rhaglenni dwys i gadw teuluoedd gyda’i gilydd wedi’u hanelu at deuluoedd mewn argyfwng. Maent yn rhai tymor byr ac yn darparu cefnogaeth gynhwysfawr. Mae’r rhaglenni’n helpu teuluoedd i fynd i’r afael â’r problemau y maent yn eu hwynebu. Os oes gwelliant, mae’r risg o niwed i’r plentyn yn lleihau. Mae hyn yn golygu nad yw mwyach yn wynebu’r posibilrwydd o gael ei symud o’i gartref.
Yn ystod yr ymyriad bydd gweithiwr proffesiynol yn gweithio’n agos gyda theulu i asesu ei anghenion. Defnyddir ystod o ddulliau i helpu teuluoedd i ddatblygu sgiliau a mynd i’r afael â materion a allai fod yn ysgogi’r argyfwng. Gall y materion hyn fod yn gysylltiedig â chyffuriau ac alcohol, yn ogystal ag eraill. Efallai y bydd enwau penodol ar raglenni dwys i gadw teuluoedd gyda’i gilydd. Yng Nghymru, ceir y rhaglen “Opsiwn 2”.
Er bod rhaglenni dwys i gadw teuluoedd gyda’i gilydd yn cael eu defnyddio yng Nghymru, mae rhai pryderon nad ydynt yn ddigon dwys. Nid yw’n glir a ydynt yn cyrraedd pob teulu mewn argyfwng. Er eu bod ar gael ar hyn o bryd i deuluoedd â phroblemau cyffuriau ac alcohol, gallant fod o fudd i grŵp ehangach o bobl.
Edrychodd Technoleg Iechyd Cymru am dystiolaeth ynglŷn ag a yw rhaglenni dwys i gadw teuluoedd gyda’i gilydd yn gweithio ac yn gwella lles plant a’u rhieni. Mae’r dystiolaeth yn cefnogi mabwysiadu rhaglenni dwys i gadw teuluoedd gyda’i gilydd ar gyfer teuluoedd mewn argyfwng.
Adroddiad Archwilio Pwnc
TER347 04.2020
Adolygiad Gwerthuso Tystiolaeth
EAR046 03.2024
Canllaw
GUI046 03.2023
Oherwydd oedi mewn cyhoeddi, cynhaliwyd chwiliad diweddaru ym mis Ionawr 2024, i ddod o hyd i unrhyw dystiolaeth newydd oedd wedi cael ei gyhoeddi ar ôl i’r pwnc gael ei adolygu gan y Panel Arfarnu ym mis Mawrth 2023. Ni chanfuwyd unrhyw astudiaethau newydd a fyddai’n newid y dystiolaeth sydd yn cael ei chynnwys yn yr Adroddiad Arfarnu Tystiolaeth (EAR), nac a fyddai’n effeithio ar ganllaw y Panel Arfarnu.
