Therapi tonnau sioc allgorfforol
Statws Testun Cyflawn
Therapi siocdon allgorfforol (ESWT) i drin cyflyrau cyhyrysgerbydol
Canlyniad yr arfarniad
Cynhaliodd HTW adolygiad o dystiolaeth i fynd i’r afael â’r cwestiwn canlynol: ydy therapi siocdon allgorfforol (ESWT) yn effeithiol yn glinigol ac yn gost-effeithiol o’i gymharu ag ymyriadau eraill, dim ymyriad neu blasebo ar gyfer trin cyflyrau cyhyrysgerbydol?
Canfuodd yr adolygiad gorff mawr o dystiolaeth ar ddefnyddio ESWT i drin amrywiaeth o wahanol gyflyrau cyhyrysgerbydol, gan gynnwys tendinopasis a ffasgitis gwadnol, y gwelsom y dystiolaeth fwyaf ohono; mwy o syndrom poen trochanterig; osteoarthritis; syndrom poen mioffasgol; syndrom twnnel carpal a niwroma Morton. Roedd ansawdd a maint y dystiolaeth ynghylch effeithiolrwydd ESWT yn amrywio ar gyfer pob cyflwr. Yn gyffredinol, mae’r dystiolaeth a ganfuwyd gan HTW yn awgrymu bod ESWT yn opsiwn triniaeth diogel. Fodd bynnag, roedd ei effeithiolrwydd yn amrywio yn ôl y cyflwr penodol oedd yn cael ei drin, a pha ganlyniadau a fesurwyd. Ar gyfer y rhan fwyaf o ganlyniadau a chyflyrau, mae’r dystiolaeth sydd ar gael yn awgrymu nad oes unrhyw wahaniaeth ystadegol arwyddocaol rhwng ESWT a dim triniaeth/plasebo. Roedd yn anodd asesu goblygiadau economeg iechyd o ddefnyddio ESWT yn llawn, oherwydd diffyg tystiolaeth mewn perthynas â chanlyniadau sy’n berthnasol i ddadansoddiad economeg iechyd.
Daeth Grŵp Asesu HTW i’r casgliad bod y dystiolaeth ar gyfer ESWT i drin cyflyrau cyhyrysgerbydol yn rhy heterogenaidd ar hyn o bryd i lywio’r gwaith o gynhyrchu Canllawiau. Felly, ni fydd y pwnc hwn yn symud ymlaen i’r Panel Arfarnu, ac ni fydd yn derbyn argymhellion Canllawiau HTW.
Pam y cafodd y pwnc hwn ei arfarnu?
Mae cyflyrau cyhyrysgerbydol yn effeithio ar y cyhyrau neu’r asgwrn. Maen nhw’n cael eu nodweddu fel arfer gan boen a chyfyngiadau ar symudedd, deheurwydd a gallu swyddogaethol. Mae hyn yn gallu lleihau gallu pobl i weithio a chymryd rhan mewn rolau cymdeithasol ac o ganlyniad, yn cael effaith ar les meddyliol.
Mae ESWT yn driniaeth sydd ddim yn cynnwys llawdriniaeth, lle mae dyfais yn cael ei defnyddio i basio siocdonnau acwstig drwy’r croen i’r ardal yr effeithir arni. Nid ydym yn gwybod sut mae ESWT yn gweithio, ond mae gwahanol brosesau wedi cael eu dyfalu. Mae llawer o wahanol opsiynau triniaeth ar gyfer y boen sy’n gysylltiedig â chyflyrau cyhyrysgerbydol, gan gynnwys rhew a gorffwys; cyffuriau gwrthlidiol ansteroidaidd; therapi corfforol; pigiadau corticosteroid; neu, mewn achosion mwy difrifol, llawdriniaeth. Mae opsiynau triniaeth eraill sydd ddim yn gyffuriau yn cynnwys ESWT, therapi laser, therapi ymbelydredd, ac ysgogiad nerfol trydanol trwy’r croen.
Mae ESWT yn cael ei ddefnyddio ar hyn o bryd gan rai byrddau iechyd yng Nghymru. Cafodd y pwnc hwn ei awgrymu gan ffisiotherapyddion o ddau fwrdd iechyd gwahanol i helpu i greu cysondeb yn y defnydd o ESWT ar draws Cymru.
Crynodeb mewn iaith glir
Mae cyflyrau cyhyrysgerbydol yn cynnwys cyflyrau sy’n effeithio ar gymalau, esgyrn a’r cyhyrau. Mae pobl sydd â chyflyrau cyhyrysgerbydol yn gallu profi poen a gallu cyfyngedig i ddefnyddio eu coesau a’u breichiau yr effeithir arnynt. Mae hyn yn ei dro, yn effeithio ar eu gallu i weithio a chymryd rhan mewn bywyd teuluol a chymunedol. Mae llawer o wahanol fathau o gyflyrau cyhyrysgerbydol, sy’n cynnwys arthritis, tendinopathi a syndrom twnnel carpal. Mae’r driniaeth arferol ar gyfer y boen sy’n gysylltiedig â’r cyflyrau hyn yn cynnwys defnyddio rhew, gorffwys, therapi corfforol, meddyginiaeth ac mewn achosion difrifol, llawdriniaeth.
Mae therapi siocdon allgorfforol (ESWT) yn driniaeth lle nad oes angen llawdriniaeth, lle mae dyfais yn cael ei ddefnyddio i drosglwyddo tonnau sain ynni isel o’r tu allan i’r corff (allgorfforol), drwy’r croen i’r ardal yr effeithir arni. Mae ESWT yn gweithio mewn sawl ffordd: drwy ddinistrio terfynau nerfau, drwy roi meddyginiaeth lleddfu poen i effeithio ar y celloedd nerfol, a thrwy gynyddu llif gwaed i’r safle i geisio ei wella.
Edrychodd Technoleg Iechyd Cymru am dystiolaeth bod ESWT yn driniaeth effeithiol ar gyfer trin cyflyrau cyhyrysgerbydol, o’i gymharu ag ymyriadau eraill, dim ymyriad, neu blasebo. Canfuwyd tystiolaeth ar gyfer ystod eang o gyflyrau cyhyrysgerbydol. Roedd llawer o wahaniaethau yn y dystiolaeth a ganfuwyd ar gyfer pob teip o gyflwr cyhyrysgerbydol, sydd yn golygu nad yw’n bosibl cynhyrchu un darn o Ganllaw ar ESWT ar hyn o bryd.
Adroddiad Archwilio Pwnc
TER141 03.2020
Adolygiad Gwerthuso Tystiolaeth
EAR022 11.2020
